«جایگاه علامه میر حامد حسین و کتاب عقبات الانوار در امامت پژوهی معاصر»

 وی ابراز کرد: در سنت شیعه دو جریان مهم امامت‌پژوهی داریم؛ یک سنت کلامی و یک سنت حدیثی؛ که در سنت کلامی شیعه به دنبال این بود که زمینه‌های گفتگوی جدی عقلانی بر محور امامت را با سایر فرقه‌های اسلامی بگشاید و ادبیات اصلی امامت را در دانشگاه کلام توسعه دهد.
مدیرعامل بنیاد فرهنگی امامت ادامه داد: سنت حدیثی بود که محدثان، اصحاب ائمه با تدوین آثار امامتی اهل بیت(ع) کار تبیین را آغاز کردند. این دو سبک برای دو نیاز طراحی شده بود؛ سبک کلامی برای زبان گفتگو با غیر شیعه و اساسا ادبیات درون‌شیعه‌ای به میان نمی‌آمد. و در روش حدیثی مخاطب اصل شیعان بودند کسانی که شناخت امام و انجام وظیفه در مقابل امام را به عنوان یک اصل اساسی دین تلقی می‌کردند.
سبحانی ادامه داد: در ادبیات کلامی معمولا رویکرد نقد‌نگاری است و رویکرد محدثان رویکرد فضائل‌نگاری و دلایل‌نگاری است. آن چه مهم است این که در ادبیات کلامی امامت‌پژوهی در دوران نخستین بیشتر مواجه‌ی شیعه و معتزله است، و ادبیات معتزلی که یک ادبیات عقل‌گرا مبتنی بر اصول خاصی است کاملا بر فضا و ادبیات امامت‌پژوهی عالمان سیطره دارد.
رییس مرکز تخصصی امام‌شناسی در این نشست عنوان کرد: یک خلا تاریخی وجود دارد از حدود قرن 6 تا قرن 11 و آن خلا وجود یک ادبیات مقارن در مواجه‌ی با معتزله با منطقی در مواجه با اهل سنت با منطقی که سلفی‌ها و اشعری‌ها روی کار می‌آوردند که عمدتا مبتنی بر حدیث، تاریخ مکتوب مرسوم و تا حدودی بحث‌های تفسیری است.
وی بیان کرد: ادله‌ای که بر امامت اقامه می‌کنیم حدیث غدیر، منزلت، آیه ولایت است مبتنی بر میراث حدیثی؛ اهل سنت این‌ها را انکار و نقد می‌کنند و این نقدها به تدریج رشد پیدا می‌کنند.
رییس انجمن کلام حوزه علمیه در بخش دیگری از سخنان خود افزود: از قرن 12 شاهد یک حرکتی در شبه قاره می شویم، «لکنو» مدرسه‌ی هندی شرقی شیعی یک نهضت بزرگ علمی را در عرصه‌ی شیعه پژوهی و به خصوص حوزه‌ی امامت ایجاد می‌کند که اساسا می‌توان گفت نقطه‌ی عطف تاریخ امامت‌پژوهی تلقی می‌شود. کاری که این مدرسه می‌کند هم میراث گذشته و هم توجه به شرایط جدید جهان اسلام دارد و تلاش می‌کند با استفاده از کارهایی که دیگران استفاده می‌کنند یک نظام امامت‌پژوهی جدیدی را رقم بزند.

مدیر عامل بنیاد فرهنگی امامت بیان کرد: از ویژگی‌های خاندان میرحامد حسین این است که هرکسی آمده کار نسل قبل را تکمیل کرده است، ویژگی بعدی مستندسازی فعالیت‌های میرحامدحسین در اکثر کارهایی که انجام داده است در قالب نامه، وصیت و سفرنامه‌ها نگاشته شده است.
دکتر سبحانی در خصوص کتاب عبقات الانوار این گونه گفت: کتاب عبقات الانوار به گذشته توجه دارد در مواجه با کتاب «تحفه اثنا عشری» نوشته شده است، همچنین منابعی که استفاده شده بسیار جامع است.

تسلط کامل بر تمام مذاهب اهل سنت از ویژگی‌های علامه میرحامد حسین
وی افزود: یکی دیگر از ویژگی‌های علامه میرحامدحسین و کتاب «عبقات الانوار» تسلط کامل به همه مذاهب اهل سنت بوده و فقط به آثار حدیثی یا کلامی اکتفا نمی‌کند؛ برای اثبات محتویات خودش از تمام منابع و مصادر علمی استفاده می‌کند.
حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر محمد تقی سبحانی در ادامه گفت: چهار مقطع بزرگ در تاریخ امامت پژوهی داریم؛ یک مقطع بسیار مهم آن نقطه‌ی عطفی است که علامه میرحامدحسین در حوزه امامت پایه‌گذاری می‌کنند. که بزرگترین اثر امامتی تاریخ شیعه نه فقط به لحاظ حجم، بلکه به لحاظ روش‌شناسی، علمی و گستردگی موضوع و عمق ابعاد را بنا می‌گذارد.
رییس مرکز تخصصی امام‌شناسی اضافه کرد: تلاش‌های سید دلدارعلی به دو بخش علمی و عملی تقسیم می‌شود سید دلدارعلی یک رهبر بزرگ شیعی است. خودش و خاندانش نظام جامعه‌ی شیعی را در یک قالب جدید برقرار کردند به طوری که آن نظام رهبری و ولایت شیعی کاملا از منظر فقه و فقاهت شیعه استحکام پیدا کرد.
وی ادامه داد: کار سید دلدارعلی ایجاد یک انضباظ و تدوینی که نظم علمی در کلام شیعه است اولین اثر کلامی شیعه در شبه قاره توسط سید دلدارعلی نوشته شده این کتاب به نام «عماد اسلام» آن قدر حجیم و مهم است که در طول تاریخ تشیع کم نظیر است.
سخنران اولین همایش علمی ترجمان غدیر افزود: در این نقطه تاریخی در امتداد امامت‌پژوهی عالمان شیعه یک حرکتی با دو ویژگی اتفاق افتاد؛ میراث گذشتگان را دارد، دوم کار را به گونه‌ای طراحی کرده که پس از گذشت چندین سال احساس می‌کنیم تازه است.

حجت‌الاسلام و المسلمین سبحانی خاطر نشان کرد: استفاده از میرحامد حسین به عنوان یک الگو است، یعنی از زندگی، شیوه و رویکرد علامه میرحامدحسین از ادبیات، کار و حتی از اخلاق پژوهش وی استفاده کنیم و سایر رویکردهای امامت‌پژوهی را تاسیس و گسترش دهیم. کاری که علامه میرحامدحسین کرد یک امامت تطبیقی است.